Rodzaje śrubokrętów i ich przeznaczenie

Śrubokręt (a właściwie wkrętak – bo tak brzmi jego prawidłowa nazwa) to narzędzie, które powinno się znaleźć w każdym domu. Jest prosty w obsłudze, a przydaje się do wielu prac czy napraw, a także do hobbystycznego majsterkowania. Warto jednak wiedzieć, że istnieją różne rodzaje śrubokrętów, które mają odmienne przeznaczenie. Jakie są najpopularniejsze typy i na co zwrócić uwagę przy ich wyborze?

Z artykułu dowiesz się:

• Po co nam śrubokręty?
• Jakie są rodzaje końcówek wkrętaków?
• Jakie są typy śrubokrętów o specjalnym zastosowaniu?
• Jak działają śrubokręty z wymiennymi końcówkami?
• Na co zwracać uwagę przy wyborze śrubokrętu?

Zacznijmy od wyjaśnienia, że potoczna nazwa „śrubokręt” (mimo że powszechnie się jej używa i my również będziemy ją stosować w tym tekście) nie jest precyzyjna. Według prawidłowej oficjalnej nomenklatury jest to wkrętak. Narzędziem tym „operuje się” bowiem nie na śrubach, lecz właśnie na wkrętach – podczas gdy śruby wymagają raczej tzw. kluczy płaskich lub nasadowych.

Śrubokręt vel wkrętak to zatem proste i intuicyjne w obsłudze narzędzie ręczne, bez którego trudno się obyć w domu. To właśnie za jego pomocą np. skręcisz meble, naprawisz półkę czy wymienisz baterie w dziecięcej zabawce. Przydaje się on także w warsztacie domowego majsterkowicza. W zasadzie większość podstawowych napraw domowych może wymagać użycia śrubokręta. Aby jednak sprawnie i skutecznie się nim posługiwać, należy pamiętać, że istnieją różne rodzaje wkrętaków.

Różne rodzaje śrubokrętów są dopasowane do typu wkrętu, który będzie nimi obsługiwany. W zależności od tego mają one odmienne końcówki, które dodatkowo występują w rozmaitych wielkościach. Najczęstsze zastosowanie mają następujące typy śrubokrętów – choć ich rodzajów jest oczywiście znacznie więcej.

• Śrubokręt płaski

To najstarszy rodzaj śrubokręta, charakteryzujący się płaską końcówką. Jest przeznaczony do obracania wkrętów z poprzecznym nacięciem. Obecnie stosuje się je jednak coraz rzadziej, ponieważ ten typ śrubokręta jest mało precyzyjny, często się ześlizguje, przez co może uszkodzić „główkę” wkrętu.

• Śrubokręt krzyżakowy to bardzo popularny wkrętak, charakteryzujący się końcówką w kształcie krzyża – dopasowaną do wkrętów z takim nacięciem. Jest chętnie używany, ponieważ zapewnia dużą precyzję ruchu.
• Śrubokręt gwiazdkowy (zwany też śrubokrętem typu Torx) – rodzaj wkrętaków zazwyczaj jest potrzebny przy pracy nad elektroniką oraz w mechanice samochodowej (w tzw. systemach Torx). Ma on końcówkę w kształcie sześcioramiennej gwiazdy.
• Śrubokręt trójramienny (trójkątny) to rzadziej stosowany rodzaj wkrętaka – zwykle znajduje zastosowanie w elektronice. Jak sama nazwa wskazuje – jest on przeznaczony do obracania wkrętów z wycięciem w kształcie trójkąta.
• Śrubokręt kwadratowy. Ten typ śrubokręta również nie jest często spotykany, jednak bywa używany np. przy montażu mebli czy pracach serwisowych sprzętu AGD. Ma on końcówkę w kształcie kwadratu.

Oprócz podziału na rodzaje końcówek wkrętaków istnieje jeszcze inny, w ramach którego odróżnia się śrubokręty standardowe, wykorzystywane do codziennych prac, od specjalistycznych – o wyjątkowym przeznaczeniu. Można wśród nich wymienić np. wkrętaki precyzyjne, które są wykorzystywane m.in. w jubilerstwie, zegarmistrzostwie czy drobnej elektronice. Istnieją też tzw. śrubokręty izolowane – przeznaczone do prac nad elektryką. Mają one zwykle oznaczenie symbolem VDE. Jest to certyfikat mówiący o tym, że takie narzędzia mogą być bezpiecznie używane w pracach przy instalacjach elektrycznych.

Na popularności zyskują ponadto śrubokręty elektryczne. Nie wymagają one użycia siły, są bowiem napędzane za pomocą małego silniczka, co zapewnia szybką i sprawną pracę. Zazwyczaj działają na baterie lub mają zasilanie akumulatorowe. Są to praktyczne, poręczne, małe wersje wkrętarek, które wykorzystuje się do większych prac budowlanych.

Jak widzisz, typów śrubokrętów jest mnóstwo – istnieje sporo rodzajów ich końcówek oraz potrzebnych wielkości. Z myślą o osobach, które lubią majsterkować lub w pracy mają często do czynienia z wkrętakami, stworzono więc rozwiązanie uniwersalne. Są to śrubokręty z wymiennymi końcówkami. Składają się one z rączki, do której można użyć różnego rodzaju tzw. bitów. Zazwyczaj mocuje się je na magnes – tak aby w czasie pracy konstrukcja narzędzia była stabilna.

Posiadanie wkrętaka z wymiennymi końcówkami to wygodne rozwiązanie. Dla jeszcze bardziej wymagających użytkowników istnieją całe zestawy takich śrubokrętów. Dużą popularnością cieszy się np. komplet wkrętaków i bitów o rozmiarze XXL, składający się z aż 116 elementów. Taki bogaty zestaw marki PARKSIDE gwarantuje, że nie zaskoczy Cię w zasadzie żaden wkręt, którego nie będziesz miał jak obsłużyć. Stojak, w którym zamieszczone są narzędzia, pozwala z kolei na komfortowe użytkowanie.

Wymagany kształt wkrętaka to oczywiście podstawa, ale przy wyborze tych narzędzi warto zwrócić uwagę na jeszcze inne ich cechy, które mogą później się przekładać na komfort pracy. Należy do nich m.in. wygodna, wyprofilowana rączka, zapewniająca ergonomię pracy i chroniąca skórę dłoni przed bolesnymi obtarciami. W przypadku śrubokrętów z wymiennymi bitami dobrze jest się także upewnić, czy groty są wystarczająco namagnesowane i końcówki stabilnie trzymają się podczas pracy.

Pamiętaj też, aby przy wyborze śrubokrętów nie kierować się wyłącznie ceną. Gdy końcówki są wykonane np. z metalu o niskiej jakości, wówczas będą się szybko ścierać i szybko staną się bezużyteczne. Warto więc dobrze rozważyć ten zakup, bo to narzędzie z pewnością przyda Ci się nie raz – niezależnie od tego, czy jesteś raczej początkującym użytkownikiem, czy zaawansowanym „hard userem”.