Jajka to nieodłączny symbol Wielkanocy. Malowanie pisanek to przecież jedna z najpopularniejszych tradycji w każdym domu, a wypieki na bazie jaj – baby, pascha czy mazurek – to obowiązkowy smak świąt, podobnie jak jajka faszerowane i majonez. Do tego dodać należy także czekoladowe jajeczka i dekoracje w tym kształcie. Jednym słowem – wielkanocne jajka są wszędzie.

O czym przeczytasz w artykule:

• Jaka jest symbolika jajek wielkanocnych?
• Ile czasu gotować jajka na twardo?
• Czym barwić jajka wielkanocne i jak jeszcze można je ozdobić?
• Jakie są najpopularniejsze przepisy na dania z jajkami?

Jajka wkładane do wielkanocnego koszyczka to symbol zmartwychwstania Jezusa, który w ten sposób zwyciężył śmierć, odrodził się, dał chrześcijanom nowe życie. Ale łączenie jajek z symbolem życia jest dużo starsze i wywodzi się z tradycji przedchrześcijańskich. I to wielu kultur: z jajami przedstawiano staroegipskiego boga słońca Ptaha czy grecką boginię płodności Afrodytę. Dla Słowian było ono symbolem kultu solarnego i oddawano mu szczególną cześć. W kulturze ludowej aby zapewnić sobie pomyślność, kładziono je pod fundamenty domu czy zakopywano na polach.

To wszystko sprawiło, że Kościół dopuścił spożywanie jaj w okresie wielkanocnym dopiero w XIV wieku! Wcześniej zbyt mocno kojarzyło się to z praktykami pogańskimi, które chciano wyplenić. A i wtedy warunkiem obligatoryjnym było wcześniejsze ich poświęcenie. Stąd wzięła się wielkanocna tradycja umieszczania pomalowanych jajek w koszyczku. Trwa ona do dziś, podobnie jak ta, by święconą pisanką dzielić się z najbliższymi podczas uroczystego śniadania.

Pisanki – czyli dekorowane jajka – to element, bez którego trudno wyobrazić sobie Wielkanoc. Pamiętajmy jednak, że mają one nie tylko pięknie wyglądać, lecz także być smaczne! Dlatego jedno z ważniejszych pytań, na które warto odpowiedzieć przed wzięciem się do pracy, jest: jak ugotować jajka na twardo, by nie potłukły się w garnku, dobrze poddawały wszelkim pracom plastycznym, a na końcu – zachwycały smakiem?

1. Wyjmij jajka z lodówki, by nabrały temperatury pokojowej.
2. Ułóż jajka na dnie garnka tak, by nie przylegały do siebie bardzo ciasno.
3. Zalej zimną wodą i posól.
4. Zagotuj wodę.
5. Odmierz 8-10 minut od zagotowania, a następnie wyłącz palnik. Pilnuj, by woda nie wrzała za bardzo, bo obijające się jajka mogą się potłuc.
6. Wylej z garnka część wody i uzupełnij zimną, a po chwili powtórz proces. Pozostaw jajka w zimnej wodzie na kilka minut.

Po takiej procedurze jajka na twardo powinny być smaczne i idealnie się obierać, a także stanowić doskonały materiał na to, by wyczarować z nich bajeczne pisanki, kraszanki własnej roboty.

Użyj jajowaru!

Do gotowania jajek na twardo możesz użyć też urządzenia stworzonego specjalnie do tego celu. To elektryczny sprzęt, do którego wlewasz wodę, wkładasz jajka w temperaturze pokojowej, ustawiasz stopień twardości (jajko na twardo lub na miękko) albo czas na minutniku, a sygnał dźwiękowy informuje Cię, że jajka gotowe. Nie może być prościej!

Wielkanocne pisanki można przygotować na wiele sposobów. Najprostszy z nich to po prostu pofarbowanie ich na różne kolory. Czym zafarbować jajka na Wielkanoc? Możesz kupić gotowe barwniki albo pobawić się w alchemika i wyczarować je z warzyw, owoców lub przypraw:

• pisanki w cebuli – a konkretnie gotowane w jej łupinach i z dodatkiem octu to chyba najpopularniejszy sposób barwienia jaj na brązowo-złoto.
• kurkuma – nadaje złoty kolor. Wystarczy wsypać 3 łyżki proszku na litr wody, dodać sól i ocet, włożyć ugotowane uprzednio jaja i pozostawić całość na kilka godzin.
• czerwona kapusta – dzięki niej pisanki będą niebiesko-fioletowe. Poszatkowaną kapustę gotuj ok. 30 minut, następnie do wywaru dodaj ocet i sól, włóż ugotowane jajka i odczekaj kilka godzin.

Kraszanki, czyli jednokolorowe pisanki wielkanocne, można poddać dalszej obróbce. Powstrzymuje Cię tylko wyobraźnia! Odważnym i wytrwałym polecamy robienie drapanek, czyli wydrapywanie ostrym cienkim przedmiotem (np. igłą) rozmaitych wzorów na skorupce. Można zabawić się też w robienie pisanek decoupage, czyli przenieść na jajko wybrany wcześniej wzór z serwetki. To bardzo proste: wybierz serwetkę o odpowiadającym Ci nadruku i wytnij go z wierzchniej warstwy. Następny krok to przyklejenie go do skorupki za pomocą kleju i cieniutkiego pędzelka. Możesz kupić specjalny klej do decoupage’u albo zrobić swój z podgrzanej mąki ziemniaczanej.

Jeśli szukasz sposobów na pisanki dla dzieci, postaw na scrapbooking, czyli ozdabianie naklejkami, cekinami, wstążkami i innymi akcesoriami do prac kreatywnych. Świetnie sprawdzą się też zwykłe farbki, papier kolorowy, a nawet… ścinki gazet. Z pomocą artykułów plastycznych najmłodsi wyczarują na pisankach wzory i kształty, na które dorośli nawet nie wpadną. A i dla starszych może być to dużą frajdą.

Dekoracje w kształcie jaj i symbolika tego produktu są oczywiście nieodłącznymi elementami świąt. Nie można jednak zapominać o wszystkich potrawach stawianych na wielkanocnych stołach, w których właśnie jajka odgrywają niebagatelną rolę. Poniżej przedstawiamy zaledwie kilka z nich, charakterystycznych dla tych świątecznej kuchni. Wiemy jednak, że to tylko wycinek – w każdym polskim domu można ich z pewnością znaleźć dużo więcej.

JAJKA FASZEROWANE

To chyba ulubiona wariacja na temat jaj na twardo na polskich stołach – i to nie tylko w święta. Danie jest świetnym sposobem na wykorzystanie pisanek: jajka trzeba przekroić na pół, wyciągnąć żółtka i na ich bazie zrobić nadzienie, czyli wymieszać je z innymi produktami: np. serkiem mascarpone, szynką, grzybami, rzeżuchą i przyprawami, a potem włożyć z powrotem w miejsce żółtka. W Kuchni Lidla znajdziesz przepisy m.in. na jajka faszerowane pieczarkami według Karola Okrasy.

MAJONEZ

Majonez można kupić w każdym sklepie, zamiast jednak wikłać się w spory, która firma produkuje najlepszy, lepiej przygotować go samodzielnie. Receptura jest bardzo prosta – potrzebujesz żółtek jaj, musztardy, oleju i octu. Następnie musisz wszystko wymieszać ze sobą – najlepiej z wykorzystaniem trzepaczki ręcznej albo odpowiedniej końcówki blendera – aby było gładką emulsją. Jeśli chcesz, możesz stworzyć też warianty klasycznego majonezu, dodając do niego rozmaite aromaty.

PASCHA

Ten deser popularny jest przede wszystkim we wschodnich regionach Polski, a także w Ukrainie, Białorusi i Rosji. Przygotowuje się go na bazie mleka, śmietany, żółtek jaj, masła oraz z dodatkiem bakalii, które mają symbolizować dobrobyt i bogactwo. Receptura na ten przysmak nie jest skomplikowana – sprawdź sam, korzystając z przepisów Kuchni Lidla. I co ważne – pascha wielkanocna nie wymaga pieczenia, masę wkłada się do wyłożonej gazą miski, a następnie zostawia w lodówce na noc.

BABA WIELKANOCNA

Trudno wyobrazić sobie bez niej Wielkanoc. W jednych domach królową stołu jest babka drożdżowa, w innych – piaskowa, w jeszcze innych – ucierana albo muślinowa. Każda z nich jest pyszna i wygląda wspaniale, zwłaszcza upieczona w specjalnej foremce do babki z otworem w kształcie komina i żeberkami nadającymi ciastu pożądany kształt. Obowiązkowymi elementami wielkanocnej wersji tego wypieku są także biały lukier spływający po brzegach i gałązki bukszpanu ułożone na paterze.

MAZUREK

Mazurek wielkanocny to niski wypiek przygotowany zazwyczaj na spodzie z ciasta kruchego. Jego istotą są rozmaite nadzienia – z masy kajmakowej, kremu pistacjowego, czekoladowe, orzechowe, marcepanowe… Ile osób, tyle preferencji! Bardzo ważne jest odpowiednie udekorowanie ciasta – bakalie, migdały, suszone owoce i rozmaite posypki układa się na wierzchu w kształt bazi, jaj wielkanocnych, zajączków i innych symboli kojarzonych ze świętami.

O roli jajek w naszej kulturze chyba nikogo nie trzeba przekonywać. Polskie święta wielkanocne – ale i ogólnie codzienna kuchnia – stoją jajkami w przeróżnych postaciach. Warto wiedzieć, skąd wzięła się popularność tego składnika i jak wiele wspaniałych dań mu zawdzięczamy. Wesołych świąt i smacznych pisanek!