Spirulina, komosa ryżowa, jagody acai – lista produktów o nadzwyczajnych właściwościach jest naprawdę długa. Wśród nich są nie tylko te egzotyczne, ale również dobrze nam znane, polskie. Na czym właściwie polega fenomen superfoods?

Żyjemy w biegu i nie mamy czasu na gotowanie. Często sięgamy po jedzenie o niskiej wartości odżywczej, naszpikowane chemią i konserwantami. Efekt? Zaburzony metabolizm, obniżona odporność organizmu i przyspieszone procesy starzenia.

Chcąc zachować zdrowie i dobre samopoczucie, powinniśmy wybierać produkty bogate w składniki odżywcze. Taką żywność określa się mianem "superfoods". Termin po raz pierwszy został użyty w 1998 r. przez Aarona Mossa w czasopiśmie "Nature Nutrition" i szybko wskoczył na listę światowych trendów kulinarnych. Co takiego sprawiło, że ludzkość pokochała "superjedzenie"?

Bioaktywne związki korzystne dla organizmu

Najprościej mówiąc, superfoods to naturalna, nieprzetworzona żywność, która zawiera bogactwo związków biologicznie aktywnych pozytywnie wpływających na organizm, a także takich, które mają działanie profilaktyczne lub lecznicze. Korzystne dla nas są: błonnik pokarmowy, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, oligosacharydy, witaminy, składniki mineralne oraz probiotyki. Niektóre z nich mają szczególnie cenne właściwości, np. neutralizują wolne rodniki, poprawiają metabolizm, oczyszczają organizm, a także rewitalizują i poprawiają odporność.

Włączając do swojej diety superprodukty, możemy nie tylko czuć się i wyglądać lepiej, ale też obronić się przed chorobami takimi jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby serca czy rak. Co wobec tego powinniśmy jeść, aby zachować zdrowie na długie lata?

Najzdrowsze warzywa i owoce

Wszyscy wiemy, że jedzenie owoców i warzyw dodaje energii, a ponadto wpływa pozytywnie na przemianę materii. Polacy wciąż jedzą zbyt mało owoców, dlatego warto promować codzienne spożywanie warzyw i owoców – co najmniej 0,5 kg dziennie. Dla przykładu Lidl Polska jest partnerem akcji "Czas na polskie superowoce!". Sieć wraz z Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw przypomina o istocie jedzenia odpowiedniej ilości owoców jagodowych, szczególnie w trakcie sezonu! Po jakie superowoce warto sięgać latem? Przede wszystkim po maliny, agrest, jagody czy polski hit eksportowy – pyszną i zdrową borówkę amerykańską.

Grono superfoods jednak nie kończy się na tych owocach. Oto lista tych, które warto włączyć do swojej diety:

• borówka amerykańska – ma wiele zalet – stanowi czynnik wygaszający i wymiatający wolne rodniki, co opóźnia starzenie się skóry i całego organizmu, a także czynnik ochronny przed chorobami nowotworowymi oraz układu krążenia.
• pomidor zwyczajny – ma właściwości antyoksydacyjne i zawiera likopen, który przeciwdziała wystąpieniu nowotworów takich jak rak prostaty, sutka czy płuc;
• cebula – ceniona jest za właściwości przeciwbólowe i antybiotyczne, dlatego od wieków stosuje się ją w walce z przeziębieniami;
• czosnek – ma właściwości przeciwgrzybicze i antywirusowe, przez co nazywany jest "naturalnym antybiotykiem";
• jarmuż – dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, bakteriobójczym i grzybobójczym zyskał miano "króla zieleniny";
• acerola (zwana również wiśnią z Barbadosu) – zawiera gigantyczną dawkę witaminy C, która wspiera układ odpornościowy, zwłaszcza zimą;
• awokado – ma dużo witaminy E i nienasyconych kwasów tłuszczowych, polecane jest szczególnie osobom chorującym na anemię i nadciśnienie;
• jagody goji (określane mianem "czerwonych diamentów Wschodu") – obniżają stężenie cholesterolu, a ponadto mają niski indeks glikemiczny oraz kompleks polisacharydowy LBP, który obniża poziom cukru i poprawia wrażliwość na insulinę;
• jagody acai (skarby lasów amazońskich) – nie tylko likwidują tkankę tłuszczową, ale też pobudzają i redukują zmęczenie.

Zamienniki soli, cukru i kwasów tłuszczowych nasyconych

Niewłaściwa dieta w połączeniu z brakiem aktywności fizycznej sprawia, że częściej chorujemy i przybieramy na wadze. Świadomie lub nie, spożywamy ogromne ilości cukru, soli oraz tłuszczów trans ukrytych w produktach spożywczych.

Jeśli wydaje nam się, że spożywamy cukier jedynie wtedy, kiedy słodzimy herbatę, jesteśmy w błędzie. Cukier, podobnie zresztą jak sól, znajduje się w wielu produktach, np. w ketchupie, sokach, a nawet w płatkach śniadaniowych. Używając tłuszczu do smażenia, też nie zawsze sięgamy po ten właściwy. Na szczęście na liście superfoods znajdziemy mnóstwo zdrowych zamienników:

• stewia – naturalna substancja słodząca, która obniża stężenie glukozy we krwi i nie niszczy zębów w takim stopniu jak popularny cukier;
• sól himalajska (różowa) – to jedna z najczystszych soli, jaką można spotkać. Usuwa toksyny z organizmu i łagodzi dolegliwości jelitowe. Jeżeli musimy używać soli, sięgnijmy po właśnie tę odmianę. Najlepiej jednak ograniczyć lub całkowicie wykluczyć jej obecność z diety;
• czarnuszka (kąkolnica) – ma właściwości przeciwrobacze oraz antydepresyjne i co ważne, nie zakwasza organizmu, dzięki czemu możemy używać jej zamiast pieprzu;
• moringa (nazywana "cudownym drzewem") – jej korzenie mają podobny smak do korzeni chrzanu. Ma mnóstwo cennych składników, na przykład przeciwutleniacze, a dzięki zawartości żelaza pomaga uporać się z syndromem chronicznego zmęczenia;
• olej kokosowy (najlepiej nierafinowany) – zawarte w nim średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe zapobiegają wielu schorzeniom, np. chorobie zwyrodnieniowej, zawałowi serca oraz miażdżycy. Olej tej można wykorzystywać zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce.

Nasiona chia i nie tylko…

Superfoods nie tylko chronią organizm przed chorobami, ale też pozwalają przygotować niskokaloryczne posiłki. Wśród produktów zawierających biologicznie aktywne składniki są również:

• głóg (roślina z Azji Zachodniej) – preparaty z liści i owocu głogu wspomagają działanie układu krążenia, obniżają ciśnienie i mają działanie rozkurczowe oraz przeciwmiażdżycowe;
• nasiona chia (szałwia hiszpańska) – ich nazwa pochodzi z języka nahualt i oznacza "oleisty". Zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe, przez co korzystnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Nie zawierają za to białek glutenowych, dzięki czemu mogą je spożywać osoby z celiaklią. Nasiona chia można wykorzystać do przyrządzania pysznych koktajli oraz deserów;
• nasiona lnu (siemię lniane) – zmniejszają cholesterol i pomagają w leczeniu wrzodów żołądka. W diecie wegańskiej służą jako składnik zastępujący jajka;
• tofu – to inaczej twarożek sojowy wytwarzany w procesie ścinania się białka sojowego. Jest cennym źródłem wapnia i białka roślinnego, wspomaga trawienie i może zastępować mięso w diecie wegańskiej;
• quinoa (komosa ryżowa) – ze względu na właściwości antyoksydacyjne i antynowotworowe nazywana jest "świętym zbożem Inków". Wykorzystywana jest głównie do produkcji chlebów, makaronów i płatków śniadaniowych. Surowe kiełki komosy dodaje się do zup i sałatek, a ziaren używa się jako substytutu ryżu i kasz.

Superfoods to już nie tylko moda, ale świadomy wybór. Weganie i amatorzy kuchni roślinnej zawsze znajdą wśród nich coś dla siebie, ale każdy z nas powinien rozważyć sięganie po nie podczas zakupów. Szczególnie, że o superprodukty dziś naprawdę nietrudno – zdecydowaną większość z wymienionych powyżej bez problemu znajdziemy w sklepach Lidl. Warto: w końcu kluczem do zdrowia jest właściwa dieta.

Katarzyna Rapczyńska-Lubieńska