W oczekiwaniu na dziecko część rodziców czuje niepewność graniczącą z lękiem – czy potrafimy zapewnić najlepszą opiekę naszemu dziecku? Przeraża nas niemal wszystko – zmiana pieluszki, pierwsza kąpiel czy pielęgnacja kikuta pępowiny. Drodzy Rodzice, dowiedzcie się tego, co niezbędne z zakresu pielęgnacji noworodka!

Zabiegi pielęgnacyjne zaczynamy od twarzy. Nie trzeba do nich rozbierać dziecka, nie musimy się udawać do łazienki. Warto trzymać wszystkie akcesoria na przewijaku, wówczas sprawnie przejdziemy przez wszystkie etapy.

Oczy

Zaczynamy od pielęgnacji oczu. Jeśli oczy noworodka wyglądają zdrowo, powieki nie są opuchnięte, nie wydziela się ropa – wystarczy przemywać je miękkim gazikiem lub wacikiem nasączonym przegotowaną wodą. Ważna zasada – jedno oko przecieramy jednym gazikiem tylko raz oraz zawsze przemywamy, kierując się od zewnętrznego kącika oka do wewnątrz. Jeśli w kąciku oka pojawia się ropa lub obrzęk powiek, należy skonsultować się z położną rodzinną lub lekarzem pediatrą. Takim samym wacikiem możemy umyć dziecku twarz, począwszy od ust, poprzez policzki i czoło, kończąc za uszami.

Jama ustna

Od pierwszych tygodni życia można pielęgnować jamę ustną. Wprawdzie teraz pociecha nie ma jeszcze ząbków, ale zostanie już przyzwyczajona do czynności higienicznych w obrębie jamy ustnej. Możemy owinąć palec wskazujący gazikiem, polać go przegotowaną wodą lub solą fizjologiczną i przetrzeć policzki, język i dziąsła. Robimy to bardzo delikatnie, niepotrzebne jest tutaj intensywne pocieranie.

Uszy

Małżowinę uszną i miejsca za uszami możemy przemyć miękkim gazikiem zwilżonym przegotowaną wodą lub patyczkiem z ogranicznikiem. Nie ma konieczności, by u noworodka czyścić kanał słuchowy. Po kilku tygodniach pojawi się widoczna żółta wydzielina, którą usuwamy na sucho gazikiem.

Kąpiel noworodka budzi chyba zawsze największe emocje wśród rodziców. Postarajcie się podejść do tego spokojnie – nie jesteście pierwszymi rodzicami, którzy stają przed pierwszą kąpielą dziecka. Innym tak samo brakowało doświadczenia, wprawy, pewności siebie – to wszystko przyjdzie z czasem.

Sami zdecydujcie, kiedy chcecie wykąpać dziecko. Nie trzeba tego robić ani bezpośrednio po porodzie, ani zaraz po wyjściu ze szpitala. Można spokojnie odczekać kilka dni, żeby zarówno mama, jak i dziecko poczuły ciepło domu. Kąpiel nie musi odbywać się codziennie, bo noworodek się nie brudzi (newralgiczne miejsca są myte nawet kilkanaście razy na dobę). Na kąpiel najlepiej wybrać wieczór – wówczas nie ma konieczności wychodzenia z domu, a kąpiel zrelaksuje i wyciszy dziecko. Może też być początkiem rytuału, który pomoże uporządkować rytm dobowy i ułatwi zasypianie.

• wanienkę na stojaku lub wygodnym blacie,
• termometr,
• miękki ręcznik,
• olej naturalny, preparat emolientowy do mycia.

Na kąpiel możemy wybrać dowolne pomieszczenie w mieszkaniu. Ważne, by było ono pozbawione przeciągu, a temperatura wynosiła nie mniej niż 20-22°C.

Ile wody użyć do kąpieli? Niektóre wanienki mają zaznaczony bezpieczny poziom wody. Jeśli nie, to wlewamy jej niedużo, do 10 cm od dna, tak by rodzic mógł oprzeć swoją rękę o dno wanienki bez obawy, że za mocno zanurzy dziecko. Jeśli chodzi o temperaturę wody, warto wiedzieć, że temperatura ciała noworodka wynosi ok 37°C, więc, by kąpiel była przyjemna, woda musi być cieplejsza. Optymalnie ok. 38°C. Trzeba obserwować reakcję dziecka. Jeśli wygląda na zrelaksowane, rozluźnione, to temperatura jest odpowiednia.

W pierwszych miesiącach życia dziecka trzymamy je na ręce w wanience, by czuło się bezpiecznie. Nie widzi jeszcze rodzica, dlatego tak ważny jest kontakt fizyczny. Później, kiedy wzrok jest na tyle rozwinięty, że wystarczy, by rodzic był blisko, można stosować odpowiednie wkładki lub maty do kąpieli. Bardzo ważna jest odpowiednia higiena tych akcesoriów, które mają kontakt ze skórą dziecka. Kąpiel zazwyczaj trwa kilka minut.

Skóra noworodka jest bardzo cienka i przez to wrażliwa. Trzeba pamiętać o dokładnym wymyciu z zagłębień skóry drobin materiałów z ubrań, resztek martwego naskórka i ulanego pokarmu. Wszelkie fałdki należy dokładnie sprawdzić, bo w tych miejscach łatwo o odparzenia. Kąpiel kończymy myciem główki – jeśli umyjemy ją na początku, dziecko szybko się wychłodzi. Delikatnie wycieramy włoski ręcznikiem i nie stosujemy czapki.

Jakich kosmetyków używać do kąpieli?

Najlepiej stosować ich jak najmniej – używać tylko naturalnych lub takich, które są przeznaczone do pielęgnacji od 1. dnia życia. Naskórek noworodka musi się złuszczyć i wówczas sięgamy po oleje naturalne, np. lniany lub migdałowy albo emolienty.

Sposoby pielęgnacji kikuta często ulegały modyfikacji. Obecnie zaleca się tzw. Suchą pielęgnację. Polega ona na tym, że nie moczymy go, nie spryskujemy i nie zamykamy pod pieluszką ani żadnym opatrunkiem. Wybieramy pieluszki z wycięciem z przodu, takie jak Lupilu (rozmiary 1 i 2) lub wywijamy na brzuszku. Podczas zmiany pieluszki wietrzymy kikut i sprawdzamy, czy nie pojawia się kleista wydzielina. Jeśli tak, osuszamy ją suchym patyczkiem. Po kąpieli postępujemy podobnie. Kikut można podważyć i delikatnie osuszyć przestrzeń pierścienia pępkowego. Rodzice często czują lęk przed dotykaniem i ruszaniem kikuta pępowiny, ale dziecko nie czuje dyskomfortu. Kikut najczęściej odpada samoistnie w 2-3 tygodniu życia dziecka. Należy pamiętać, że niewielka ilość ciemnej krwi z kikuta to objaw prawidłowo przebiegającego procesu odrywania i nie wymaga interwencji medycznej. Natomiast gęsta wydzielina o nieprzyjemnym zapachu oraz zaczerwienienie wokół pierścienia już tak. Należy wówczas pilnie skontaktować się z położną rodzinną lub lekarzem pediatrą.

Skórę okolicy pieluszkowej regularnie myjemy podczas każdej zmiany pieluchy czystą wodą i wacikami. Możemy także stosować chusteczki nawilżane Lupilu, np. Ultra Sensitive czy Comfort. Ważne, by skórę po myciu osuszać, delikatnie ją dotykając papierowym ręcznikiem lub chusteczką. Pieluszki zmieniamy po każdym oddaniu stolca. Istotny jest kierunek oczyszczania genitaliów. U dziewczynek części intymne myjemy zawsze w kierunku od wzgórka łonowego do odbytu, nigdy odwrotnie. Warg sromowych nie rozchylamy, myjemy jednym ruchem z góry na dół. U chłopców myjemy najpierw prącie, a potem worek mosznowy. Możemy stosować maści lub kremy ochronne – nanosimy bardzo cienką warstwę i delikatnie ją wklepujemy. W przypadku powstania odparzeń, wysypek, zaczerwienień stosujemy specjalne preparaty na odparzenia oraz wietrzenie skóry okolicy pieluszkowej. W przypadku wystąpienia ran kontaktujemy się z położną rodzinną.